|
Det var
sumar i garden med sildrande sol,
over bøane slåtten i sving,
og på
tunet gjekk hanen og spanka og gol
og heldt auge med hønsa
ikring.
Men i svåla låg eg bak ei halvope dør
og heldt auge med
hanen i mak,
med` eg stirde fortapt mot ei spraglande fjør
som hekk
dingla i stjerten hans bak.
Men som
best eg so tydelig tykte ho datt,
vart eg vekt av min soldrukne
døs
av eit mål so fortærande gnelt att eg skvatt,
og sjølv hanen
vart synleg nervøs.
Det var tausa som gnall, og kva gnellinga
galt?
Jau den visa var gamal og kjend
som eit kapplaup med tide om
fem merker salt
før enn grauten i gryta vart brend.
Eg fekk
låspungen utflidd litt svintar` enn fort
og til beins som ein hundesett
tok,
og dei plagga som tyngde meg, vog ikkje stort,
det var skjorta
mi, det, og ei brok.
Det bar svint ned mot svingen der gravaren
bur
bort ved kyrkja med gullkross og spir,
men i svingen sto knekten
Stavangermann - Sjur
med ein innfull og freistande flir.
Denne
Sjur'en kom hit frå Stavanger eit år,
og han snakka so skrattande
rart.
Han var van til å snu seg i skiftande kår
og var kyndig i litt
utav kvart.
Han var endå på alder med bror min, på lag,
og var litt
av ein slagmusikant.
Han
slo tromma i korpset "Den gryande dag",
men var elles ein utkropen
fant.
Og no sto
han og bia og heldt på eitkvart
som ein salmebok mest til å sjå,
men
eg fan at han skjegla mot pungen so rart
at eg tvilte eit kvart slag
sto på.
Og det synte seg au då eg såg kva det var,
for den boka han
no bladde opp,
var ein kortleik med knektar og kløvar og spar,
og
ein blomstrande joker på topp.
Dermed
smaug han kring låspungen, nærsøkt og trå,
til han kjende kvar skilling
og slant.
Og det same sa han - men det tviler eg på -
var han kar om
å reise kontant.
Og så kom det til slutt, det eg frykta for
før,
endå ynskja so ymseleis går,
at kva sa eg om vi to gjekk saman
som brør
og slo femkort om medelen vår?
Kva eg sa?
Ja eg prøvde i allfall so smått
å gå god for ein etanda graut.
Men
då Sjur'en let or seg ein speande lått
vart det liksom til det at eg
laut.
Eg satt pinnande fast i hans syndige klo,
- eg var høna og
Sjur'en var hauk,
og snart sat vi som tjuvar i løyndefull ro
og slo
femkort so fillane fauk.
Det gjekk
bra med det same for meg, ja eg vann,
fyrst ein femøring, seinare
ti.
Men då Sjur'en fekk tjans, halla lukka til han,
og med meg var
det utgjort forbi.
Det var kaldsleg og sjå korleis saltet lak
ut
mork på mork for kvar kule som kom
til dess pungen låg att som
ein oppvriden klut,
full av mismod og gapande tom.
Eg var
frimodig nok til å be om kreditt,
endå vona om nåde var ring,
Men då
sjur'en fekk grunda og tenkt seg ltt om
kom han fram med ein merkeleg
ting:
- Om han no i si miskunn på ståande fot
sette heile sin vinst
på eit kort,
og eg sjølv heldt ho Lisebet, syster mi, mot,
fan eg
det var urimeleg gjort?
Syster
Lisebet, stakkar, med fletter og alt
og dei blåaste augo eg veit
mot
ei skarveleg medel på fem merkar salt !
Gud skal vite det var ikkje
greit !
Men det nytta so lite kva samvitet sa,
eg sat klumsa og
kunne kje fly,
og med uklårt og brestande mål sa eg ja,
og baud
lukka mi handa på ny.
Det var
uråd å klage på korta, so visst,
- eg får seie det nett som det
var.
Det var damer og knekter iblant, og til sist
fekk eg sjølvaste
kongen i spar.
Men just nett då eg tenkte med meg att eg no
etter
måten sat trygg i min sess,
då satt Sjur'en, mi sæl, der eg knegga og
lo
og slo sparkongen ned med ein ess.
Og då eg i
mi vonløyse, vesal og spak,
baud han omgangen endå ein gong,
slo han
opp som ein Halling og klappa seg bak,
slik at pengane singla og
song.
Og ho Lisebet vår, som var avhend og seld
etter loven, det han
kunne sjå,
var han tenkt til å hente personleg i kveld
i eit reip so
snart myrkret fall på.
Det var
tussestilt, tunet, då heimat eg kom,
jamvel hanen sat tagal og
stur,
liksom han og hans hus hadde stadfest ein dom,
og ein nådelaus
straff sto for tur.
Berre Lisebet, stakkar, sprang sorglaus som
før
so det rein var utrueleg mest
at ho venteleg vis var i framande
klør
so snart sola gjekk under i vest.
Kva som seinare kom, vil eg teie med helst,
- Gud skal vite
det var ikkje bra.
Men eg kom då i sengen til slutt og var
frelst,
og kan minnast ho bestemor sa:
- at so langt som til saltet
var saklista klår,
- det var tregaleg nok, - men lat gå -
men før
Sjur'en fekk hand om ho Lisebet vår,
skulle ho, rett og slett, slå han
blå.
|
